قرآن کريم به استناد آيات متعدّدی که پيرامون خلقت انسان، معرفی چهره های مختلف از انسان، توصيف صفات انسانها در حالات مختلف روحی و روانی و همچنين به استناد آيه شريفه: “…وَ نَزَّلْنا عَلَيْكَ الْكِتابَ تِبْياناً لِكُلِّ شَيْءٍ وَ هُدىً وَ رَحْمَةً وَ بُشْری لِلْمُسْلِمِينَ (نحل/ 89) مشترکاتی با علم روانشناسی دارد. واحد پژوهشی قرآن و روانشناسی مکتب الزّهراء سلام الله عليها مصمّم است اين مشترکات را يافته موضوعات پژوهشی مرتبط با آن را به ترتيب اولويّت تعريف کرده به اجرا درآورد.
رابطه قرآن و روانشناسی
دستيابی به بهداشت و سلامت روانی و فردی:
از جمله مشترکات قرآن و روانشناسی دستيابی به بهداشت و سلامت روانی و فردی است. قرآن کريم با برنامه ها و دستورالعملهای متعدّد خود موجب پيدايش سلامت روانی در مؤمنين می شود. علم روانشناسی نيز بيشترين اهتمامش برای ايجاد بهداشت روانی فردی و اجتماعی است.
اعتقاد به مبدأ آفرينش ، توکّل به او، سعی در کسب رضايت او و اميدواری نسبت به کرم و بخشش خداوند، اعتقاد به معاد و سعی در اصلاح فعّاليّتها برای برگرفتن توشه آخرت، اعتقاد به زندگی پس از مرگ که موجب از بين رفتن ترس از مرگ می شود، تشويق قرآن کريم به انفاق، نيکی به والدين، خوشرفتاری با همسر، خوشرفتاری با مردم، صله رحم، پرهيز از غيبت، تهمت، تجسّس و سوءظن، پرهيز از ستم، قتل، دزدی، دروغ، روابط نامشروع، تشويق به ازدواج، آشتی برقرار کردن ميان مسلمانان، کسب تقواو اطاعت از هدايتهای الهی و بسياری از دستورات عبادی، اخلاقی، اجتماعی و اقتصادی ديگر موجب بوجود آمدن روانی آرام و سالم برای فرد می شود. اين موارد موجب پيدايش يک جامعه سالم نيز هست.
بهره وری علم روانشناسی از جهانبينی و انسانشناسی دقيق و کامل قرآن کريم
رابطه ديگر قرآن کريم با روانشناسی مانند رابطه قرآن کريم با هر يک از ديگر علوم انسانی است و آن اينکه شناختی که قرآن کريم درباره انسان، جهان هستی، خداوند و معاد ارائه می دهد، موجب تصحيح نگرش دانشمندان هر يک از اين علوم نسبت به انسان می گردد. به عبارت ديگر تلاقی روانشناسی با انسانشناسی قرآن کريم موجب اجتناب دانشمندان اين علم در تک ساحتی دانستن انسان می شود. نتايج به دست آمده از اين تلاقی هم در چيستی توليدات علمی مؤثّر است و هم در چگونگی شناخت بيماريهای روانی و شيوه های درمان تغييراتی ايجاد می کند.
قرآن کريم از جهت شناختِ بسياری از بيماريهای روانی، دليل پيدايش هر يک از بيماريها، پيشگيری از بيماريهای روانی و بالاخره درمان بيماريهای روانی می تواند مطالب زيادی را به روانشناسی اِعطاء کند. مسلّماً اين موارد با تلاش، جستجو و کشف به دست می آيد.
بهره وری علم روانشناسی از روشهای درمان قرآن کريم
همچنين قرآن کريم در برخورد با افرادی که مبتلا به بيماريهای روانی (مرضهای دل) هستند شيوه و روش ويژه خود را دارد. بخشی از تحقيقات می تواند مربوط به مطالعه اين روشها و مقابل کردن آن با روشها و ديدگاههای علم روانشناسی باشد. شناخت بيماريهای روانی از ديدگاه قرآن کريم و روشهای درمان آن نيز از جمله موضوعاتی است که واحد پژوهشی قرآن و روانشناسی مکتب الزّهراء سلام الله عليها به انجام آن اقدام می نمايد.
خلاصه آنکه علم روانشناسی در زمره علوم رايجی است که مشترکاتی با قرآن کريم دارد. برای دستيابی به روانشناسی اسلامی لازم است اين موضوعات مشترک شناسايی شده، ديدگاه هر يک از قرآن کريم و روانشناسی درباره آن تبيين گردد. در پايان می توان راهی را شناسايی کرد که بتوان از قرآن کريم به عنوان يک منبع حقيقت غير قابل خدشه در تکميل دانش روانشناسی پيرامون حدّاقل موضوعات مشترک بهره مند شد.