طرح سی روز سی آيه ، رمضان 1440
آيه دهم
پاداش اخروی کسانی که عمل صالح انجام می دهند.
جزء دهم، آيه 20 سوره توبه:
« الَّذِينَ ءَامَنُواْ وَ هَاجَرُواْ وَ جَاهَدُواْ فىِ سَبِيلِ اللَّهِ بِاَمْوَالِهِمْ وَ اَنفُسِهِمْ اَعْظَمُ دَرَجَةً عِندَ اللَّهِ وَ اُوْلَئكَ هُمُ الْفَائزُونَ (توبه/20)
« آنان كه ايمان آوردند و مهاجرت كردند و در راه خدا به مال و جان خويش جهاد كردند، در نزد خدا درجتى عظيمتر دارند و رستگارانند. (توبه/20)»
پرسشها:
1- در آيه 20 سوره توبه کسانی که ايمان آوردند و مهاجرت كردند و در راه خدا با مال و جان خويش جهاد كردند، با چه کسانی مقايسه شده اند؟
2- در آيه 20 سوره توبه کسانی که ايمان آوردند و مهاجرت كردند و در راه خدا با مال و جان خويش جهاد كردند، دارای چه درجه ای هستند؟
3- در آيه 20 سوره توبه کسانی که ايمان آوردند و مهاجرت كردند و در راه خدا با مال و جان خويش جهاد كردند را فائزون ناميده است. فائزون چه ويژگيهايی دارند؟
4- دو آيه از همين سوره و همين جزء پيدا کنيد که ويژگيهايی مخالف ويژگيهای فائزون داشته باشند. (راهنمايی: خداوند می فرمايد به آنها بشارت بده.)
راهنمايی: پاسخ پرسشها را با توجّه به يک آيه قبل و دو آيه بعد از آن و مراجعه به تفسير الميزان ذيل آيات شريفه به دست آوريد.
آيه قبل از آيه مورد گفتگو:
« اَ جَعَلْتُمْ سِقَايَةَ الْحَاجِّ وَ عِمَارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ كَمَنْ ءَامَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْاَخِرِ وَ جَاهَدَ فِی سَبِيلِ اللَّهِ لَايَسْتَوُنَ عِندَ اللَّهِ وَ اللَّهُ لَايَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ آيا آبدادن به حاجيان و عمارت مسجد الحرام را با كرده كسی كه به خدا و روز قيامت ايمان آورده و در راه خدا جهاد كرده، برابر می دانيد؟ نه، نزد خدا برابر نيستند و خدا ستمكاران را هدايت نمی كند. (توبه/19)
دو آيه بعد از آيه مورد گفتگو:
يُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُم بِرَحْمَةٍ مِنْهُ وَ رِضْوَانٍ وَ جَنَّاتٍ لَهُمْ فِيهَا نَعِيمٌ مُّقِيمٌ پروردگارشان به رحمت و خشنودی خود و به بهشتى كه در آن نعمتهاى جاويد باشد، بشارتشان می دهد. (توبه/21)
خَالِدِينَ فِيهَا اَبَداً إِنَّ اللَّهَ عِندَهُ اَجْرٌ عَظِيمٌ در آن بهشت جاويدان بمانند، زيرا اجر و مزد بزرگ در نزد خداوند است. (توبه/22)
پاسخها:
1- با توجّه به آيه 19 و 20 سوره توبه عمل کسانی که ايمان آوردند و مهاجرت كردند و در راه خدا با مال و جان خويش جهاد كردند، با آب دادن به حاجيان و تعمير مسجد الحرام مقايسه شده است.
علامه طباطبايی (ره) در بحث روايتی ذيل آيه 19 سوره توبه می گويد: در برخی روايات آمده است كه اين آيات درباره عباس و شيبه و حضرت علی عليه السّلام نازل شده است، كه با يكديگر تفاخر می كردند، عباس به سقايت حاج افتخار می كرد، شيبه به تعمير مسجد الحرام و حضرت علی عليه السّلام به ايمان و جهاد در راه خدا، پس آيه نازل شد، و حق را به حضرت علی عليه السّلام داد.( ترجمه الميزان، ج9، ص: 27)
2- در آيه 20 سوره توبه کسانی که ايمان آوردند و مهاجرت كردند و در راه خدا با مال و جان خويش جهاد كردند، دارای درجه ای بسيار بزرگتر از کسانی هستند که کار سقايت حاجيان و تعمير مسجد الحرام را به عهده داشتند.
علامه طباطبايی درباره اين مقايسه می گويد: اينكه فرمود: « اَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللَّهِ » معنايش اين است كه اين افراد نسبت به آن افراد ديگر كه اصلاً درجه ای ندارند درجهشان بالاتر است، و اين خود يك نوع كنايه است از اينكه اصولاً ميان اين دو طايفه نسبتى نيست، زيرا يكی دارای گامهای بلندی است و ديگری اصلاً قدمی برنداشته است. (ترجمه الميزان، ج9، ص: 274)
3- در آيه 20 سوره توبه کسانی که ايمان آوردند و مهاجرت كردند و در راه خدا با مال و جان خويش جهاد كردند را فائزون ناميده است. ويژگيهای فائزون را می توان از دو آيه ی بعد از آيه ی مورد گفتگو به دست آورد:
– مورد بشارت و مژده دهی خداوند قرار می گيرند.
– مشمول رحمت خداوند می شوند.
– خشنودی خداوند را از آن خود می کنند.
– از بهشتهايی با نعمتهای پايدار بهره مندند.
– جاودانه اند در نعمت ابدی با پاداشی بزرگ نزد خداوند.
4- در ذيل به دو آيه با ويژگيهای مخالف فائزون اشاره می شود که با فاصله کم از آيه مورد گفتگو در سوره توبه آمده است:
يَا اَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِنَّ كَثِيراً مِنَ الْاَحْبَارِ وَ الرُّهْبَانِ لَيَأكُلُونَ اَمْوَالَ النَّاسِ بِالْبَاطِلِ وَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللَّهِ وَ الَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لَا يُنفِقُونَهَا فىِ سَبِيلِ اللَّهِ فَبَشِّرْهُم بِعَذَابٍ اَلِيمٍ ای كسانى كه ايمان آورده ايد، بسياری از حبرها و راهبان اموال مردم را به ناشايست می خورند و ديگران را از راه خدا باز می دارند. و كسانى را كه زر و سيم می اندوزند و در راه خدا انفاقش نمی كنند، به عذابى دردآور بشارت ده (توبه/34)
يَوْمَ يُحْمَی عَلَيْهَا فِی نَارِ جَهَنَّمَ فَتُكْوَی بِهَا جِبَاهُهُمْ وَ جُنُوبُهُمْ وَ ظُهُورُهُمْ هَذَا مَا كَنَزْتُمْ لِاَنْفُسِكُمْ فَذُوقُواْ مَا كُنتُمْ تَكْنِزُونَ روزی كه در آتش جهنم گداخته شود و پيشانى و پهلو و پشتشان را با آن داغ كنند. اين است آن چيزی كه برای خود اندوخته بوديد. حال طعم اندوخته خويش را بچشيد. (توبه/35)
اختلافشان با فائزون در دنيا به سبب اعمالی است که با آن مردم را در تنگنای اقتصادی قرار می دادند:
– اموال مردم را به باطل می خورند.
– گنجينه های طلا و نقره ذخيره می کنند.
– از ثروتی که دارند انفاق نمی کنند.
– لايق بشارت دادن و مژده دهی خداوند نيستند.
بلکه می فرمايد به آنان بشارت عذابی دردناک بده.
اختلافشان با فائزون در آخرت
– در آتش جهنّم گداخته می شوند.
– پيشانی و پهلوها و پشتهای آن ها را داغ می کنند.
– آتش گداخته ای که جانشان را سوخته به رخشان کشيده شده به آنها گفته می شود:
اين است آن چيزی كه برای خود اندوخته بوديد. حال طعم اندوخته خويش را بچشيد.