موصول مشترك (مَا)
موصول بر دو قسم است: «موصول خاص» و « موصول مشترك ». موصول مشترك همواره بر يك لفظ باقي مي ماند. يكي از اسمهاي موصول مشترك «مَا» است. اسم موصول «ما» غالباً براي غير انسان به كار مي رود. مانند: «ما» در جمله «ثُمَّ فَتَقَ مَا بَيْنَ السَّمَوَاتِ الْعُلَا = سپس شكافت آنچه را ميان آسمانهاي بالايي بود»، «ما موصول اسمي مشترك، مفعولٌ به براي فَتَقَ»، «بَيْنَ ظرف متعلّق به فعل يا شبه فعل محذوف، صله، مضاف»، «السَّمَوَاتِ مضافٌ الَيْه»، «الْعُلا صفت السَّمَوَات». «ما» گاهي حرف و گاهي اسم است. «ما» در صورت حرف بودن يكي از موارد «نافيه»، «زائده»، «كافّه»، «مصدريّه» است. «ما» در صورت اسم بودن يكي از موارد «استفهاميّه»، «موصوله»، «شرطيّه»، «تعجبيّه»، «ابهاميّه» و «نكره ملازم با نعت» است.
شبه جمله (ظرف)
«شبه جمله» يكي از اقسام جمله است، لازم است براي هر شبه جمله (ظرف يا جار و مجرور) فعل يا شبه فعلي (اسم فاعل، اسم مفعول، مصدر) در تقدير گرفته شود. فعل يا شبه فعلي كه در تقدير گرفته مي شود متعلَّق شبه جمله است و ممكن است يكي از فعلهاي (كان= بود، ثَبَتَ= ثابت شد، …) يا شبه فعل (كَائنٌ، ثابِتٌ، …) باشد. اگر فعل در تقدير گرفته شود جمله فعليّه است و اگر شبه فعل كه يك اسم است در تقدير گرفته شود جمله اسميّه است. مانند: «بَيْنَ» در جمله «ثُمَّ فَتَقَ مَا بَيْنَ السَّمَوَاتِ الْعُلَا» كه متعلِّق به فعل محذوف «كَان» است.
حرف جرّ مِن (براي بيان جنس)
گاهي حرف جرّ «مِنْ» براي بيان جنس يا توضيح مطلب به كار مي رود و «مِن بيانيّه» نام دارد. علامت حرف جرّ «مِنْ» كه براي بيان جنس مي آيد آن است كه بتوان به جاي آن موصول «اَلَّذِي» را قرار داد. مانند «مِنْ» در جمله «فَمَلَاَهُنَّ اَطْوَاراً مِنْ مَلَائِكَتِهِ= و آسمانها را با انواعي از فرشتگانش پُر كرد.»
حرف جرّ مِن (براي تبعيض)
گاهي حرف جرّ «مِنْ» براي تبعيض به كار مي رود و «مِن تبعيضيّه» نام دارد. علامت حرف جرّ «مِنْ» كه براي تبعيض مي آيد آن است كه بتوان به جاي آن كلمه «بَعْض» را قرار داد. مانند «مِنْ» در جمله «مِنْهُمْ سُجُودٌ لَا يَرْكَعُونَ، … = يك نوع از آن ملائكه سجده كنندگاني هستند كه ركوع نمي كنند، …»
جمع مذكّر سالم (كلمات بي قاعده)
«جمع مذكّر سالم» از افزوده شدن «-ُونَ» و «–ِينَ» به آخر اسم مفرد مذكّر ساخته مي شود. حروف و حركات اسم مفرد در اين نوع از جمع عيناً تكرار مي شود. مانند: «اَلصَّافُّونَ» كه جمع «الصَّافّ» است. برخي از كلمات مانند جمع مذكّر سالم با افزوده شدن «-ُونَ» و «–ِينَ» به آخر اسم مفردشان جمع بسته مي شوند ولي بر خلاف قاعده در مفرد آنها تغيير ايجاد مي شود. مانند: كلمه اَرْض كه جمع آن «اَرَضِينَ» و «اَرَضُونَ» است. چنان كه مشاهده مي شود حرف «راء» در مفرد اين كلمه ساكن و در جمع آن مفتوح است.