آيه سوّم
تشويق به انفاق با يادآوری اينکه در روز قيامت فرصت عمل کردن نيست.
جزء سوّم، آيه 254 سوره بقره:
« يَا اَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ اَنفِقُواْ مِمَّا رَزَقْنَاكُمْ مِنْ قَبْلِ اَنْ يَأتِیَ يَوْمٌ لَا بَيْعٌ فِيهِ وَ لَا خُلَّةٌ وَ لَا شَفَاعَةٌ وَ الْكَافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُونَ »
«ای كسانى كه ايمان آورده ايد، پيش از آنكه آن روز فرا رسد، كه نه در آن خريد و فروشی باشد و نه دوستى و شفاعتى، از آنچه به شما روزی داده ايم انفاق كنيد. و كافران خود ستمكارانند. (بقره/254)»
پرسشها:
1- در آيه 254 سوره بقره خطاب به کيست؟
2- در آيه 254 فرمان خداوند چيست ؟
3- مهلت انجام فرمان خداوند تا چه زمانی است؟
4- آن چه روزی است که در آن خريد و فروش و دوستى و شفاعت وجود ندارد؟
5- به نظر شما چرا خداوند فرمان انفاق کردن را با يادآوری معاد و رسيدن روز قيامت همراه کرده است؟
پاسخها:
1- خطاب در آيه 254 به مردم مؤمن است.
2- فرمان خداوند در آيه 254 سوره بقره انفاق کردن از روزی است که از جانب خداوند به مردم می رسد. می فرمايد: از آنچه ما روزی شما کرديم انفاق کنيد.
3- خداوند در آيه 254 سوره بقره آخرين مهلت انفاق از روزی را رسيدن روزی می داند که در آن روز خريد و فروش و دوستى و شفاعت نيست. يعنی روز قيامت که روز حسابرسی اعمال است نه عمل کردن و جبران مافات.
4- روز قيامت روز عمل کردن و ايجاد رابطه و عوض گرفتن و خريد جرم و جبران گناه و کوتاهی در اعمال واجب و مستحب نيست. چون روز قيامت روز حاكميت و ظهور كامل اراده خداوند است. نتيجه اعمال و آنچه مردم کسب کرده اند در آن روز آشکار می شود و روز حسابرسی و رسيدن به پاداشها و کيفرهاست. البته در دنيا نيز حاکم اصلی خداوند است ولی افرادی از بشر نيز توانايی دارند در فرصتی که خداوند به ايشان داده است تا به حق و عدل رفتار کنند، ستمگری و پوشاندن حق و خروج از عدالت را پيشه خود سازند. اين افراد ممکن است در دنيا و در آخرت مورد خشم خداوند قرار گيرند و عذاب شوند. ولی در روز قيامت اراده هيچ کس جز خداوند حاکميّت ندارد.
کيفری که در روز قيامت يا در دنيا به کفار می رسد، نتيجه ستمی است خود ايشان به خود روا داشتند. با پوشاندن حق و عدل هم خود هم جامعه را از مسير هدايت و جذب پاداش و بالندگی و آسايش روز آخر محروم نمودند. از اينرو در آخر آيه شريفه می فرمايد: « وَ الْكافِرُونَ هُمُ الظَّالِمُونَ.»
5- خداوند فرمان انفاق کردن را با يادآوری معاد و رسيدن روز قيامت همراه کرده است تا نشانه ای باشد بر اينکه هرچه فرد به روز قيامت و رسيدن معاد و برپايی نظام حسابرسی به اعمال اين دنيا مؤمن تر و باورمندتر باشد، وابستگيش به دنيای فانی، اموال و ذخاير دنيوی کمتر می شود و آسانتر از روزی که خداوند به او داده است انفاق می کند. در واقع به اصطلاح ما يکی از کارکردهای ايمان به معاد و روز آخر «انفاق از روزی» است. همان که در ابتدای سوره بقره درباره آيات 2 و 3 گفته شد که يکی از کارکردهای ايمان به غيب «انفاق از روزی» است.
با اين بيان روشن و با آنچه از آيه 46 سوره بقره (آيه اوّل) به دست آمد، می توان نتيجه گيری کرد که ياد معاد و ايمان به معاد هم نماز خواندن و هم انفاق کردن را سهل و آسان می کند.