جدول اعراب (4) الفاظ خطبه 3


قَالُوا : وَ قَامَ إِلَيْـــهِ رَجُلٌ مِنْ اَهْلِ
ماضی، جمع |
حرف عطف |
ماضی،ثلامجرّد |
اِلَی حرف جرّ |
هاءمضافٌ اِلَيْه |
فاعل قَامَ |
حرف جرّ |
مجرور –ِ |
فاعل واو |
مبنی بر فتح |
فاعل [هُوَ] |
جار و مجرور متعلّق به قَامَ |
مرفوع -ٌ |
جار و مجرور متعلّق به محذوف |
||
جمله « وَ قَامَ إِلَيْهِ رَجُلٌ مِنْ اَهْلِ السَّوَادِ ...» مقول قَالوا محلّاً منصوب، «مِنْ اَهْلِ » جار و مجرور متعلّق به محذوف صفت رَجُلٌ تقدير آن کَانَ مِن اَهلِ |
السَّوَادِ عِنْدَ بُلُوغِـــهِ إِلَی هَذَا الْمَوْضِعِ مِنْ
مضافً اِلَيْه |
ظرف زمان |
مضافً اِلَيْه |
هاءمضافٌ اِلَيْه |
حرف جرّ |
محلّاً مجرور |
مضافٌ اِلَيْه |
حرف جرّ |
مجرور -ِ |
متعلّق به قَامَ |
مجرور،مضاف |
محلّاً مجرور |
جار و مجرور متعلّق به بُلُوغ |
مجرور |
متعلّق به بُلُوغ |
خُطْبَتِـــهِ ، فَنَـــاوَلَــــهُ كِتَاباً [ قِيلَ إِنَّ
مجرور به مِنْ |
هاءمضافٌ اِلَيْه |
حرف عطف |
ماضی،مفاعلة |
هاء مفعولٌ بِه |
مفعولٌ بِه دوّم |
ماضی،مجهول |
مشبّهةٌ بالْفعل |
مضاف |
مجرور |
مبنی بر فتح |
فاعل [هُوَ] |
محلّاً منصوب |
منصوب -ً |
مبنی بر فتح |
مبنی بر فتح |
فِيـــهِ مَسَائِلَ كَانَ يُرِيدُ الْإِجَابَةَ عَنْــهَا ]
حرف جرّ |
محلّاً مجرور |
اسم اِنَّ،منصوب |
فعل ناقص |
مضارع،اِفْعَال |
مفعولٌ بِه |
عَن حرف جرّ |
هاء محلّاً مجرور |
جارو مجرور متعلّق به محذوف |
غير منصرف |
[هُوَ] اسم کانَ |
جمله خبر کَانَ |
منصوب -َ |
جار و مجرور متعلّق به الاِجَابَة |
||
فيهِ متعلّق به محذوف خبر اِنَّ، جمله «اِنَّ فِيهِ ... » محلّاً مرفوع نايب فاعل قِيلَ، جمله «كَانَ يُرِيدُ ...» محلّاً منصوب صفتيه |
فَـــاَقْبَلَ يَنْظُرُ فِيـــهِ (فَـــلَمَّا فَرَغَ
فاء عطف |
از افعال مقاربه |
مضارع،مرفوع |
فِی حرف جرّ |
هاء محلّاًمجرور |
حرف عطف |
ظرف زمان |
ماضی،ثلامجرّد |
مبنی برفتح |
[هُوَ] اسم آن |
جمله «يَنْظُرُ ...» محلّاً منصوب خبر اَقْبَلَ، جار و مجرور متعلق به يَنظُرُ |
مبنی برسکون |
فعل اوّل لَمَّا |
مِنْ قِرَاءَتِــهِ) قَالَ لَـــهُ ابْنُ عَبَّاسٍ :
حرف جرّ |
مجرور –ِ |
هاءمضافٌ اِلَيْه |
ماضی،ثلامجرّد |
لام حرف جرّ |
هاء محلّاً مجرور |
فاعل، مرفوع |
مضافٌ اِلَيْه |
جار و مجرور متعلّق به فَرَغَ |
محلّاً مجرور |
فعل دوّم لَمَّا |
جار و مجرور متعلّق به قَالَ |
مضاف |
مجرور -ٍ |
يَا اَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ، لَوِ ٱطَّرَدَتْ خُطْبَتُكَ مِنْ حَيْثُ
حرف ندا |
منادا، مضاف |
مضافٌ اِلَيْه |
حرف تمنّی |
ماضی، افتعال |
فاعل، مرفوع |
حرف جرّ |
مبنی بر ضمّ |
مبنی برسکون |
منصوب -َ |
مجرور به ياء |
مبنی برسکون |
مبنی بر فتح |
کَ مضافٌ اِلَيْه |
جار و مجرور متعلّق به اطَّرَدَتْ |
اَفْضَيْتَ ! فَـــقَالَ : هَيْهَاتَ يَا ابْنَ عَبَّاسٍ ! تِلْكَ
ماضی، اِفْعال |
فاءعطف،تفريع |
ماضی،ثلامجرّد |
اسم فعل |
حرف ندا |
منادا، مضاف |
مضافٌ اِلَيْه |
مبتدا |
مبنی بر فتح، فاعل ضمير تَ، محلّاً مجرور مضافٌ اِلَيْه برای حَيْثُ |
مبنی برسکون |
منصوب |
مجرور -ٍ |
محلّاً مرفوع |
شِقْشِقَةٌ هَدَرَتْ ثُمَّ قَرَّتْ ! قَالَ ٱبْنُ عَبَّاسٍ فَوَ اللَّهِ
خبر |
ماضی، مؤنّث |
حرف عطف |
ماضی، مؤنّث |
ماضی،ثلامجرّد |
فاعل، مرفوع |
جار و مجرور متعلّق به [اُقْسِمُ] |
|
مرفوع |
جمله «هَدَرَتْ» محلّاً مرفوع صفت شِقْشِقَةٌ، جمله «قَرَّتْ» معطوف به آن |
عبّاسِ مضافٌ اِلَيْه |
فاء زائد،تأکيد، واو حرف قسم |
||||
مَا اَسَفْتُ عَلَی كَلَامٍ قَطُّ كَـــاَسَفِـــي
نافيه |
ماضی،متکلّم |
حرف جرّ |
مجرور –ٍ |
ظرف زمان |
کَ حرف جرّ |
مجرور، مضاف |
ياءمضافٌ اِلَيْه |
مبنی برسکون |
فاعل تُ |
جار و مجرور متعلّق به اَسَفْتُ |
محلّاً منصوب |
مبنی بر فتح |
تقديراً مجرور |
محلّاً مجرور |
|
جمله «مَا اَسَفْتُ ...» جواب قسم، محلّی از اِعراب ندارد. قَطُّ مبنی بر ضمّ، ، «کَاَسَف» جار و مجرور متعلّق به محذوف |
عَلَی هَذَا الْكَلَامِ اَلَّا يَكُونَ اَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ
حرف جرّ |
محلّاً مجرور |
عطف بيان |
اَن ناصبه |
مضارع،منصوب |
اسم يَکُونَ |
مضافٌ اِلَيْه |
مقدّم بر مبتدا |
جار و مجرور متعلّق به اَسَف |
تابع، مجرور |
لانفی مضارع |
فعل ناقص |
مرفوع،مضاف |
جارومجرور متعلّق به خبرمحذوف |
السَّلامُ بَلَغَ مِنْـــهُ حَيْثُ اَرَادَ . [ قَالَ الشَّرِيفُ
مبتدا مؤخّر |
ماضی،ثلامجرّد |
مِنْ حرف جرّ |
هاء محلّاً مجرور |
ظرف مکان |
ماضی، اِفْعال |
ماضی،ثلامجرّد |
فاعل |
مرفوع -ُ |
مبنی بر فتح |
جار و مجرور متعلّق به بَلَغَ |
محلّاً منصوب |
فاعل [هُوَ] |
مبنی بر فتح |
مرفوع |
|
عَلَيْهِ السّلامُ جمله معترضه محلّی از اِعراب ندارد. جمله «بَلَغَ مِنْهُ ...» محلّاً منصوب خبر يَکُونَ ، جمله «اَرَادَ» محلّاً مجرور مضافٌ اِلَيْه برای حَيْثُ |
رَضِيَ اللَّهُ عَنْـــهُ قَوْلُـــهُ عَلَيْهِ السَّلامُ
ماضی،ثلامجرّد |
فاعل |
عَنْ حرف جرّ |
هاء محلّاً مجرور |
مبتدا، مرفوع |
هاءمضافٌ اِلَيْه |
جار و مجرور |
مبتدا مؤخّر |
مبنی بر فتح |
مرفوع |
جار و مجرور متعلّق به رَضِیَ |
مضاف |
محلّاً مجرور |
متعلّق به [خبر] |
مرفوع -ُ |
|
دو جمله «رَضِیَ اللهُ عَنْهُ» و«عَلَيْهِ السّلامُ» جمله معترضه اند. جمله «قَوْلُ ...» محلّاً منصوب مقول، جمله «کَرَاکِبِ ...» محلّاً مرفوع بَدَل و تابع قَوْلُ |
« كَــرَاكِبِ الصَّعْبَةِ إِنْ اَشْنَقَ لَهَـــا خَرَمَ
کَ حرف جرّ |
مجرور،مضاف |
مضافٌ اِلَيْه |
حرف شرط |
ماضی، اِفعال |
لام حرف جرّ |
هاءمحلّاًمجرور |
ماضی،ثلامجرّد |
جارومجرورمتعلّق به خبر محذوف |
مجرور -ِ |
مبنی برسکون |
فاعل [هُوَ] |
جار و مجرور متعلّق به اَشْنَقَ |
فاعل [هُوَ] |
وَ إِنْ اَسْلَسَ لَـــهَا تَقَحَّمَ » يُرِيدُ اَنَّهُ
حرف عطف |
حرف شرط |
ماضی،اِفعال |
لام حرف جرّ |
هاءمضافٌ اِلَيْه |
ماضی، تفعُّل |
مضارع |
اَنَّ مشبّهةٌ،بالفعل |
مبنی بر فتح |
مبنی برسکون |
فاعل [هُوَ] |
جار و مجرور متعلّق به اَسْلَسَ |
فاعل [هُوَ] |
جمله خبر |
هاء اسم اَنَّ |
إِذَا شَدَّدَ عَلَيْـــهَا فِي جَذْبِ الزِّمَامِ وَ
شرطيّه، ظرف |
فعل شرط |
عَلَی حرف جرّ |
هَاء محلّاً مجرور |
حرف جرّ |
مجرور، مضاف |
مضافٌ اِلَيْه |
واو حاليه |
محلّاً منصوب |
مبنی بر فتح |
جار و مجرور متعلّق به شَدَّدَ |
جار و مجرور متعلّق به شَدَّدَ |
مجرور |
مبنی بر فتح |
||
اِذا ظرف زمان متعلّق به خَرَمَ ، جمله محلّاً مرفوع خبر اَنَّ، جمله «اَنَّه ...» مصدر مؤوّل محلّاً منصوب مفعولٌ بِه يُريِدُ |
هِيَ تُنَازِعُـــهُ رَاْسَـــهَا خَرَمَ اَنْفَـــهَا ،
مبتدا |
مضارع،مرفوع |
هاء مفعول به |
مفعولٌ به |
هامضافٌ اِلَيْه |
جواب شرط |
مفعولٌ به |
هاءمضافٌ اِلَيْه |
محلّاً مرفوع |
فاعل [هِیَ] |
محلّاً منصوب |
منصوب -َ |
محلّاً مجرور |
فاعل [هُوَ] |
منصوب،مضاف |
محلّاً مجرور |
جمله «هِیَ تُنَازِعُهُ ...» محلّاً منصوب حال، ها در عَلَيْها ذوالحال، جمله «تُنَازِعُهُ ...» محلّاً مرفوع خبر |
وَ إِنْ اَرْخَی لَهَـــا شَيْئاً مَعَ صُعُوبَتِهَا
حرف عطف |
حرف شرط |
فعل شرط |
لام حرف جرّ |
ها محلّاً مجرور |
حال |
ظرف، مضاف |
مضافٌ اِلَيْه –ِ |
مبنی بر فتح |
جازم |
محلّاً مجزوم |
جار و مجرور متعلّق به اَرْخی |
منصوب |
منصوب |
ها مضافٌ اِلَيْه |
تَقَحَّمَتْ بِـــهِ فَــلَمْ يَمْلِكْـــهَا ؛ يُقَالُ
جواب شرط |
باء حرف جرّ |
هاء محلّاً مجرور |
حرف عطف |
حرف جازم |
مضارع مجزوم |
ها مفعولٌ به |
مضارع مجهول |
محلّاً مجزوم |
جار و مجرور متعلّق به تَقَحَّمَتْ |
مبنی بر فتح |
مبنی برسکون |
فاعل [هُوَ] |
محلّاً منصوب |
مرفوع |
« اَشْنَقَ النَّاقَةَ» إِذَا جَذَبَ رَاْسَـــهَا بِـــالزِّمَامِ
ماضی، اِفْعال |
مفعولٌ به |
ظرف زمان |
ماضی،ثلامجرّد |
مفعولٌ به |
ها مضافٌ اِلَيْه |
باء حرف جرّ |
مجرور –ِ |
جمله محلّاً مرفوع نايب فاعل |
محلّاً منصوب |
فاعل [هُوَ] |
منصوب،مضاف |
محلّاً مجرور |
جار و مجرور متعلّق به جَذَبَ |
فَـــرَفَعَـــهُ . وَ « شَنَّقَـــهَا » اَيْضاً ، ذَكَرَ
حرف عطف |
ماضی،ثلامجرّد |
هاء مفعولٌ به |
حرف عطف |
ماضی، تفعيل |
ها مفعولٌ بِه |
حال |
ماضی،ثلامجرّد |
مبنی بر فتح |
فاعل [هُوَ] |
محلّاً منصوب |
شَنَّقَ معطوف به اَشْنَقَ، محلّاًمرفوع |
محلّاً منصوب |
منصوب |
مبنی بر فتح |
ذَلِكَ ٱبْنُ السِّكِّيتِ فِي «إِصْلاحِ الْمَنْطِقِ» . وَ إِنَّمَا
مفعولٌ به |
فاعل، مرفوع |
مضافٌ اِلَيْه |
حرف جرّ |
مجرور -ِ |
مضافٌ اِلَيْه |
حرف عطف |
ادات حصر |
محلّاً منصوب |
مضاف |
مجرور |
جار و مجرور متعلّق به ذَکَرَ |
مجرور -ِ |
مبنی بر فتح |
مبنی برسکون |
قَالَ « اَشْنَقَ لَـــهَا » وَ لَمْ يَقُلْ « اَشْنَقَــهَا »
ماضی،ثلامجرّد |
ماضی، اِفْعَال |
لام حرف جرّ |
ها محلّاً مجرور |
حرف عطف |
مضارع مجزوم |
ماضی، اِفْعَال |
ها مفعولٌ به |
فاعل [هُوَ] |
جمله «اَشْنَقَ لَها» محلّاً منصوب مقول قَالَ |
مبنی بر فتح |
لَمْ جازم |
جمله محلّاً منصوب مقول قَالَ |
لِــــــاَنَّـــهُ جَعَلَـــهُ فِي مُقَابَلَةِ قَوْلِهِ
لام حرف جرّ |
مشبّهةٌ بالفعل |
هاء اسم اَنَّ |
ماضی،ثلامجرّد |
هاء مفعولٌ به |
حرف جرّ |
مجرور –ِ |
مضافٌ اِلَيْه |
مبنی بر کسر |
مبنی بر فتح |
محلّا منصوب |
فاعل [هُوَ] |
محلّاً منصوب |
جار و مجرور متعلّق به جَعَلَ |
هاءمضافٌ اِلَيْه |
|
جمله «اَنَّ ...» مصدر مؤوّل محلّاً مجرور به حرف جرّ لِ، جمله «جَعَلَهُ ...» محلّاٌ مرفوع خبر اَنَّ، |
«اَسْلَسَ لَهَـــا» فَـــكَاَنَّــــهُ عَلَيْـــهِ
ماضی، اِفْعال |
لام حرف جرّ |
ها محلّاً مجرور |
حرف عطف |
مشبّهةٌ بالفعل |
هاء اسم کَاَنَّ |
عَلی حرف جرّ |
هاء محلّاً مجرور |
فاعل [هُوَ] |
جار و مجرور متعلّق به اَسْلَسَ |
تفريع |
مبنی بر فتح |
محلّاً منصوب |
جار و مجرور متعلّق به محذوف |
||
جمله «اَسْلَسَ لَهَا» محلّاً مجرور بدل از قَوْلِ، تابع. عَلَيْهِ السّلامُ متعلّق به خبر محذوف، جمله «عَلَيْهِ السَّلامُ» جمله معترضه محلّی از اعراب ندارد. |
السَّلامُ قَالَ : إِنْ رَفَعَ لَـــهَا رَاْسَــهَا
مبتدای مؤخّر |
ماضی،ثلامجرّد |
حرف شرط |
فعل شرط |
لام حرف جرّ |
ها محلّاً مجرور |
مفعولٌ بِه |
ها مضافٌ اِلَيْه |
مرفوع -ُ |
فاعل [هُوَ] |
مبنی برسکون |
محلّاً مجزوم |
جار و مجرور متعلّق به رَفَعَ |
منصوب،مضاف |
محلّاً مجرور |
|
جمله «قَالَ: اِنْ ...» محلّاً مرفوع خبر کَاَنَّ ، جمله «اِنْ رَفَعَ ...» محلّاً منصوب مقول قَالَ ، جواب شرط محذوف |
بِــمَعْنِی اَمْسَكَــهُ عَلَيْــهَا بِــالزِّمَامِ. ]
باء حرف جرّ |
تقديراً مجرور |
ماضی، اِفْعَال |
هاء مفعولٌ به |
عَلی حرف جرّ |
ها محلّاً مجرور |
باء حرف جرّ |
مجرور –ِ |
جار و مجرور متعلّق به محذوف |
فاعل [هُوَ] |
محلّاً منصوب |
جار و مجرور متعلّق به اَمْسَکَ |
جار و مجرور متعلّق به اَمْسَکَ |