جدول اعراب (2) الفاظ خطبه 3


حَتَّی إِذَا مَضَی لِــسَبِيلِــــهِ جَعَلَـــهَا
حرف ابتدا |
ظرف زمان |
ماضی، مجرّد |
لام حرف جرّ |
مجرور، مضاف |
هاءمضافٌ الَيه |
ماضی، مجرّد |
هاء مفعولٌ بِه |
مبنی برسکون |
محلّاً منصوب |
مضَی مبنی برفتح مقدّر، جارومجرور متعلّق به مَضَی |
محلّاً مجرور |
فاعل [هُوَ] |
محلّاً منصوب |
فِي جَمَاعَةٍ زَعَمَ اَنِّـــي اَحَــدُهُمْ . فَيَا
حرف جرّ |
مجرور –ِ |
ازافعال قلوب |
اَنَّ مشبّهةٌ بالفعل |
ياء متکلّم |
خبر اَنَّ |
مضافٌ الَيْه |
فَ عطف |
جار و مجرور متعلّق به جَعَلَ |
فاعل [هُوَ] |
ياء اسم اَنَّ محلّاً منصوب |
مرفوع –ُ |
محلّاً مجرور |
يا حرف ندا |
||
معنی زَعَمَ در اين جمله با يک مفعول کامل شده است و جزء افعال قلوب نيست. مصدر مؤوّل «اَنِّی اَحَدُهُمْ» محلّاً منصوب مفعولٌ به زَعَمَ |
لَـــلَّهِ وَ لِلـشُّورَی ! مَتَی اعْتَرَضَ الرَّيْبُ
لام مستغاث |
الله مستغاث |
واو عطف |
لام مکسور |
مستغاثٌ لَه |
ظرف زمان |
ماضی،افتعال |
فاعل |
لام مفتوح |
مجرور به لام |
يا واو زائد |
لام مستغاثٌ له |
تقديراًمجرور |
محلّاً منصوب متعلّق به اِعْتَرَضَ |
مرفوع |
|
الله و الشُّورَی محلّاً منصوب مفعولٌ به برای فعل محذوفند.، در صورتی که مستغاثٌ لَه محذوف باشد واو عطف است وگرنه زائد است. تقدير آن فَيا لَلَّهِ لِعُمَرٍ يا لِی يا ... و لِلشُّوری ،/ مَتَی اسم استفهام، مبنی بر سکون.، استفهام در اينجا انکاری و برای تعجّب است. |
فِيَّ مَعَ الْأَوَّلِ مِنْـــهُمْ ، حَتَّی صِرْتُ اُقْرَنُ
جار و مجرور |
ظرف مکان |
مضافٌ اِلَيه |
حرف جرّ |
محلّاً مجرور |
حرف ابتدا |
فعل ناقص |
خبر صِرتُ |
متعلّق به اعْتَرَضَ |
مضاف |
مجرور |
متعلّق به محذوف صفت الاَوَّلِ |
مبنی برسکون |
ضمير اسم آن |
محلّاً مرفوع |
|
حتّی هرگاه قبل از فعل ماضی بيايد ابتدائی است. اُقْرَنُ فعل مضارع مجهول متکلّم وحده ثلاثی مجرّد، نايب فاعل آن اَنا مستتر، جمله اُقْرَنُ خبر |
إِلَی هَذِهِ النَّظَائِرِ ! لَكِـــنِّي اَسْفَفْتُ إِذْ اَسَفُّوا
حرف جرّ |
محلّاً مجرور |
عطف بيان |
حرف ابتدا |
ياء متکلّم |
ماضی، متکلّم |
ظرف زمان |
ماضی، جمع |
جار و مجرور متعلّق به اُقْرَنُ |
تابع، مجرور |
نون وقايه |
محلّاًمرفوع مبتدا،جمله«اَسْفَفْتُ ... محلّاًمرفوع خبر،جمله «اَسَفُّوا» مضافٌ اِلَيْه |
وَ طِرْتُ إِذْ طَارُوا ؛ فَصَغَا رَجُلٌ مِنْـــهُمْ
حرف عطف |
ماضی، متکلّم |
ظرف زمان |
ماضی، جمع |
فاء عطف،تفريع |
فاعل |
حرف جرّ |
هُمْ محلّاً مجرور |
جمله «طِرْتُ اِذْ...» محلّاً مرفوع خبر دوّم، جمله «طَارُوا» مضافٌ اِلَيْه |
ماضی، ناقص |
مرفوع -ٌ |
متعلّق به محذوف صفت رَجُلٌ |
لِضِغْنِــــــهِ ، وَ مَالَ الْآخَرُ لِصِهْــــــرِهِ ،
لام حرف جرّ |
ضِغْنِ مجرور |
هاءمضافٌ اِلَيْه |
ماضی، اجوف |
فاعل |
لام حرف جرّ |
صِهْرِ مجرور |
هاءمضافٌ اِلَيْه |
جار و مجرور متعلّق به صَغَا |
واو عطف |
مبنی بر فتح |
مرفوع -ُ |
جار و مجرور متعلّق به مَالَ |
محلّاً مجرور |
مَعَ هَنٍ وَ هَنٍ ، إِلَی اَنْ قَامَ ثَالِثُ ٱلْقَوْمِ
ظرف مکان |
مضافٌ اِلَيْه |
واو عطف |
حرف جرّ |
اَنْ مصدری |
ماضی، اجوف |
فاعل، مرفوع |
مضافٌ اِلَيْه |
متعلّق به محذوف، هَنٍ مجرور -ٍ |
هَنٍ معطوف |
جار و مجرور متعلّق به محذوف ، مصدر مؤوّل محلّاً مجرور به حرف جرّ اِلَی |
نَافِجاً حِضْنَيْـــهِ ، بَيْنَ نَثِيلِـــهِ وَ مُعْتَلَفِهِ
حال از فاعل |
مفعول نافِجاً |
هاءمضافٌ اِلَيْه |
ظرف مکان |
مضافٌ اِلَيْه -ِ |
هاءمضافٌ اِلَيْه |
حرف عطف |
معطوف |
منصوف -ً |
منصوب با ياء |
محلّاً مجرور |
متعلّق به نافِجاً، گفته شده به قامَ |
محلّاً مجرور |
مبنی برسکون |
هاءمضافٌ اِلَيْه |
وَ قَامَ مَعَــــهُ بَنُو اَبِيــــهِ يَخْضَمُونَ
حرف عطف |
ماضی،ثلامجرّد |
ظرف مکان |
هاءمضافٌ اِلَيْه |
فاعل، مضاف |
مضافٌ اِلَيْه |
هاءمضافٌ اِلَيْه |
مضارع،مرفوع |
مبنی بر فتح |
مبنی بر فتح |
متعلّق به قَامَ |
محلّاً مجرور |
جمع مذکّر |
مجرور با ياء |
محلّاً مجرور |
واو فاعل |
مَالَ اللَّهِ خِضْمَةَ الْإِبِلِ نِبْتَةَ الرَّبِيعِ ، إِلَی اَنِ
مفعولٌ بِه |
مضافٌ اِلَيْه |
مفعول مطلق |
مضافٌ اِلَيْه |
مفعولٌ به |
مضافٌ اِلَيْه |
حرف جرّ |
اَنْ مصدری |
منصوب -َ |
مجرور |
نوعی،منصوب |
مجرور |
عامل خِضْمَةَ |
مجرور |
جار و مجرور متعلّق به يَخْضَمُونَ |
|
جمله «يَخْضَمُونَ مَالَ اللهِ ...» حال از بَنُو، مصدر مؤوّل «اَنِ انْتَکَثَ ...» محلّاً مجرور |
ٱنْتَكَثَ عَلَيْـــهِ فَتْلُــــهُ ، وَ اَجْهَزَ عَلَيْهِ
ماضی،افتعال |
عَلَی حرف جرّ |
هاء محلّاً مجرور |
فاعل، مرفوع |
هاءمضافٌ اِلَيْه |
حرف عطف |
ماضی، اِفْعال |
جار و مجرور |
مبنی بر فتح |
جار و مجرور متعلّق به اِنْتَکَثَ |
مضاف |
محلّاً مجرور |
مبنی بر فتح |
مبنی بر فتح |
متعلّق به اَجْهَزَ |
عَمَلُــــهُ ، وَ كَبَتْ بِـــــهِ بِطْنَتُـــهُ !
فاعل، مرفوع |
هاءمضافٌ اِلَيْه |
حرف عطف |
ماضی،مؤنّث |
باء حرف جرّ |
هاء محلّاً مجرور |
فاعل، مرفوع |
هاءمضافٌ اِلَيْه |
مضاف |
محلّاً مجرور |
مبنی بر فتح |
مبنی بر فتح |
جار و مجرور متعلّق به کَبَتْ |
مضاف |
محلّاً مجرور |