درس هفتم: شناختن اسم معرفه ، معرفه بودن « اِسْمِ » و «اَللّهِ» و « اَلرَّحْمَنِ » و « اَلرَّحيمِ »
اسم معرفه اسمی است که شناخته شده باشد. دو تا از نشانه های معرفه بودن اسم عبارتند از :
1- مضاف بودن يعنی اضافه شدن آن به يک اسم معرفه و به آن « معرفه به اضافه » گفته می شود.
مانند کلمه « اِسْم » که با اضافه شدن به اسم « اَلله» معرفه شده است. اصطلاحاً گفته می شود : « اِسْم - معرفه به اضافه است. يعنی مضاف است و با اضافه شدن معرفه شده است. »
2- « ال » که از يک همزه وصل و لام تشکيل شده است ولی به آن «الف و لام » گفته می شود. به « ال » حرف تعريف می گويند يعنی حرفی که نشانه معرفه بودن اسم بعد از خود است.
اسمهای « اَللّهِ » و « اَلرَّحْمَنِ » و « اَلرَّحيمِ » معرفه هستند و نشانه معرفه بودن آنها « ال » است.
حرف تعريف « ال » تنها بر سر اسم می آيد. بنابراين « ال » يکی ديگر از نشانه های اسم است. يعنی هرگاه بر سر يک کلمه « ال » بيايد آن کلمه اسم است و فعل و حرف نيست.
در آخر اسمي که معرفه نيست و « نکره = ناشناخته » است يکی از تنوينهای « -ٌ = تنوين رفع » يا « -ً تنوين نصب » يا « -ٍ تنوين جرّ » می آيد. در تعريف تنوين گفته شده است: « تنوين» نون ساکنی است که در آخر اسم می آيد، خوانده می شود، ولی نوشته نمی شود. تنوين سه نوع است: «تنوين نصب اً كه خوانده ميشود: اَنْ » ، «تنوين رفع -ٌ كه خوانده ميشود: اُنْ» و «تنوين جرّ -ٍ كه خوانده ميشود: اِنٍْ» .
« تنوين » و « ال » هرگز با هم در يک کلمه نمی آيند. به عبارت ديگر يک اسم در عربی يا «ال » مي گيرد يا تنوين.
«تنوين» و «ال» هر دو از نشانه های اسم هستند. اگر در ابتدای يک کلمه «ال» يا در آخر آن «تنوين » باشد آن کلمه حتماً اسم است.